Willem Jan Keizer
Rotterdam – De afgelopen vier dagen heeft in de Rotterdamse Doelen – en één keer in de Laurenskerk – het Rotterdam Phlharmonic Gergiev Festival plaatsgevonden. Op zijn Engels gespeld want zo wil men de internationale uitstraling aangeven. Internationaal was de deelname van de grote hoeveelheid musici zeker: naast het Rotterdamse orkest ook het Orkest en Koor van het Mariinsky Theater uit Sint-Petersburg en tal van solisten, inclusief de huidige chefdirigent van het RPhO, Lahav Shani, achter de piano.
Het festival niet alleen in lengte gekrompen maar heeft ook qua aankleding en omlijsting zwaar ingeleverd. Eigenlijk, als je eerlijk bent, is er sprake van gewone doordeweekse concerten met een extra aanbod van kamermuziek. Wat enorm wordt gemist in de meerwaarde van een festival: inzicht in nieuwe muziek of een nieuw inzicht in bestaande muziek via een uitgekiende programmering, lezingen met bijvoorbeeld vertoning van documentaires, desnoods een mini-congres – verzin het maar. En aankleding, er moet ook een sfeer worden gecreëerd. Dat is een deel van de reden waarom we alles aan het verfestivalliseren zijn. Kijk maar eens naar de overkant van het Schouwburgplein, naar de Rotterdamse Operadagen.
‘Paris mon Amour’ was het centrale thema deze keer. Nu is het zo dat deze festivals met een overkoepelend thema inhoudelijk minder interessant zijn dan wanneer er een componist wordt uitgelicht en een dwarsdoorsnede van diens oeuvre, kamermuziek, symfonische muziek én opera, wordt gespeeld. Denk aan de festivals rond Prokofjeff, Sjostakowitsj. Mede hierdoor zijn deze componisten in Nederland met hun volledige catalogus in het standaard repertoire terecht gekomen, niet alleen bij beroepsorkesten maar juist ook bij de amateurgezelschappen. Het programma van het nu voorbije festival was op dit punt armoedig en teveel voor de hand liggend, ofschoon de uitvoering van de gespeelde muziek van onder meer Strawinsky, Berlioz, Debussy, Ravel en Escaich van torenhoog niveau was. Maar veel hebben we al eerder gehoord tijdens de afgelopen 24 festivals. En de bijzondere kamermuziek programma’s met onder meer muziek van Pierre Boulez stonden teveel los van het hoofdprogramma, het dwarsverband ontbrak.
Toch is het unfair om dit het Gergjev Festival, het RPhO allemaal in de schoenen te schuiven. Toen negen jaar geleden besloten werd dat er bezuinigd diende te worden was iedereen het er wel over eens dat dit moest. Dat vervolgens de samenleving de economische en vrije markt-duimschroeven aangeschroefd kreeg, tot op het bot en met verwoestende gevolgen – dát is niet anders geweest dan een beleidskeuze. Het is immers niet alleen de kunst en cultuur die het voor de kiezen kreeg, álle ‘zachte’ sectoren – onderwijs en gezondheidszorg incluis – kregen een rechtse directe terwijl het grote bedrijfsleven werd ontzien. De voorpagina’s van de kranten de laatste tijd spreken boekdelen wat dat betreft, de gehele middenklasse staat onder grote druk om de eindjes aan elkaar te knopen. En als er dan afgelopen week bovendien aan wordt toegevoegd dat op grond van de huidige rentestand het geld over de overheidsplinten klotst dan is er maar één mogelijke conclusie: het is ordinair staand beleid om de samenleving te negeren door unilateraal te kiezen voor economie en vrije markt. Dan is de terechte, urgente vraag aan de overheid, ook op lokaal niveau: overheid, wat wílt u in vredesnaam met onze samenleving? Is er meer denkbaar dan de eeuwige cyclus eten-werken-slapen en commercieel vertier want dat kost de overheid niks?
Nu de nieuwe rondes subsidieaanvragen worden voorbereid voor het aankomende Cultuurplan voor de stad, is het zaak voor de Rotterdamse raad om zich via de uitgangspuntennotitie hiertoe uit te spreken, een niet mis te verstaan statement de wereld in te helpen. Er is méér dan economie, marktwerking. Er moet ook worden geleefd. De tijd van pappen en nathouden is voorbij. En een duidelijke keuze maken voor het Gergjev Festival. Als er iets goedkoop is dan is het wel een festival in de klassiek-culturele hoek. Hier wordt niet geraved met kilo’s illegale pillen achter de kiezen, zwaar aan het bier gezeten en relletjes geschopt waardoor de Heilige Hermandad overuren dient te draaien en festivalgangers dronken dan wel stoned moeten worden afgevoerd. En dat op een afgezet terrein met de nodige overlast voor de omwonenden. Tel uit je winst, overheid.
Concertgebouw de Doelen en de Laurenskerk, Rotterdam: Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival
www.rotterdamsphilharmonisch.nl/nl/voorstellingen/Gergiev_Festival
©willemjankeizer2019
nothing may be re-publised or used otherwise without prior consent
